De discussies over het hbo gaan verder. Met ingezonden stukken, ingezonden brieven. Ook de Vereniging Beter Onderwijs Nederland meldt zich. Net zoals (wederom) Aleid Truijens. Jammer blijft dat de studenten zich nog niet in de discussie gemengd hebben. Het gaat toch immers over hen? Maar misschien komt dat nog. Of misschien worden ze ook wel door de “spierballentaal” en de “ongewenste stoerheid” afgeschrikt.
In al die meningen blijft een element halsstarrig overeind: de docenten op het hbo moeten een master opleiding hebben. Ik begrijp daar helemaal niets van. Helaas is er ook geen enkele schrijver die dat bewijst of zelfs aannemelijk maakt. Iemand roept het en alle anderen volgen. Waar het idee vandaan komt, weet ik niet. Misschien komt het wel door meneer Plasterk. Die schijnt ooit geroepen te hebben dat het niveau van de hbo-docenten daalde. Daarmee doelde hij op het opleidingsniveau. Er kwamen steeds meer bachelor opgeleide docenten op het hbo. Misschien is toen het misverstand ontstaan dat met niveau ook de docentvaardigheid daalde. Maar volgens mij is er geen enkele correlatie, althans er is nog niemand die mij dat duidelijk heeft kunnen maken, tussen een hbo docent die slechts een bachelor diploma heeft en een slechte docent. Volgens mij gaat het bij het docentschap om het kunnen overdragen van kennis en ervaring op een zodanige manier dat studenten enthousiast worden. Ik zie niet in dat dat alleen als master opgeleide docent zou kunnen. Sterker nog: ik vrees dat enkel master opgeleide docenten “universiteitje” gaan spelen. Bij het hbo gaat het niet alleen om kennis en mate van abstractie, waar master docenten goed in zijn, maar ook om doen en beslissen, om actie en concreet (zie de leercyclus van Kolb). Ik zou er dus juist voor willen pleiten dat er een goede mix van master docenten en bachelor docenten zou komen. Het zou met onze hbo immers helemaal fout zijn als we geen bachelor zouden kunnen opleiden die na enkele jaren praktijkervaring een prima docent op het hbo zou kunnen zijn. Gelukkig hoor ik ook positieve geluiden zoals in de ingezonden brief in de Volkskrant. De heer Hupperetz, schrijver van de brief, laat uitdrukkelijk weten het onwenselijk te vinden als alleen master docenten aan het hbo les zouden geven. In diezelfde Volkskrant nog een zinnige opmerking: stel dat die master docent een klas van 32 studenten of meer zou hebben: dan kan hij of zij net zo slecht les geven als een bachelor docent!
Ik vraag me ook af wat er nu gebeurt met die docenten op het hbo die slechts een bachelor hebben. Ik zou me als bachelor docent in de eerste plaats beledigd voelen. Er is niemand die aangetoond heeft dat die docenten niet zouden voldoen. Maar toch heeft iedereen een mening over hen. Liggen dan de ontslagbrieven voor deze docenten al klaar? Dan zit het hbo binnenkort nog met een groter probleem: vacatures die niet ingevuld worden. Dat kun je aan de studenten al helemaal niet verkopen dat ze geen les krijgen omdat er geen docenten zijn!. Meer voor de hand ligt in het kader van goed werkgeverschap dat deze docenten de kans krijgen binnen hun dienstverband een master opleiding te gaan doen. Dat betekent, als ik de cijfers moet geloven, dat de helft van het docentenarsenaal binnenkort op school zit. Wie neemt dan de lessen over? Dat kost dus weer handenvol geld om dat te realiseren. Wie betaalt dat? Er is immers geen geld.
Stel je het onderwijs lijkt je wel wat. Stel je hebt een master opleiding. Stel je ziet een vacature voor een hbo-docent. Zul je dan solliciteren? Er zullen altijd wel “bevlogen types” blijven. Maar de gemiddelde afstudeerder aan de master kiest niet voor het hbo-onderwijs. Ten eerste lever je geen kwaliteit. Iedereen roept over je af dat het aan de kwaliteit van de docenten ligt dat het onderwijs slecht is. Je steelt er op feestjes en partijen ook niet de show mee als je vertelt dat je les geeft op het hbo. Het beroep is in de afgelopen jaren zo met negativisme omgeven, dat je je als master afgestudeerde toch wel twee keer achter je oor krabt om te solliciteren. De arbeidsvoorwaarden maken dat niet goed. Het salaris is niet marktconform. In het bedrijfsleven kun je meer verdienen. De hbo-docenten rijden ook niet in een leaseauto, ze hebben geen bonusregeling, en een premie bij het einde van het dienstverband is ook onbekend. Als je dat plaatje schetst, zal het niet makkelijk zijn om voor de docentfuncties op het hbo enkel master opgeleide docenten te vinden. Ik wens diegenen die streven naar een 100 procent bezetting van alle hbo-docentenfuncties door master opgeleide docenten heel veel succes.
Wat wel zou kunnen, maar ik lees dat nergens, dat docenten een goede didactische basis moeten hebben. Maar die krijg je niet van zelf als je eenmaal een masteropleiding gedaan hebt. Vraag het de studenten, zou ik willen voorstellen. Zij kunnen precies aangeven waar het bij docenten aan schort.
John Lousberg (JHS)
